Czy pięć milionów głosów zostanie usłyszanych?
Wybory prezydenckie zbliżają się wielkimi krokami, a wraz z nimi rusza niezwykle ważna inicjatywa społeczna – kampania „Wybory dostępne dla wszystkich”. Ta obywatelska akcja monitorująca dostępność kampanii wyborczej dla osób z niepełnosprawnościami rozpoczęła się 4 kwietnia, dokładnie w dniu zamknięcia listy zgłoszeń kandydatur.
Jako Stowarzyszenie EKON wspieramy tę inicjatywę i zachęcamy wszystkich naszych członków, współpracowników oraz sympatyków do aktywnego włączenia się w monitoring. Dlaczego to tak ważne? W Polsce około pięć milionów wyborców to osoby z różnymi rodzajami niepełnosprawności, których podstawowe prawa obywatelskie wciąż nie są w pełni respektowane.
Bariery, które wciąż istnieją
Mimo postępu w wielu dziedzinach życia, proces wyborczy wciąż pozostawia wiele do życzenia pod względem dostępności. Osoby z niepełnosprawnościami napotykają na liczne przeszkody:
- Brak łatwych do wyszukania i zrozumiałych informacji o programach wyborczych
- Niedostępne strony internetowe kandydatów i komitetów wyborczych
- Spotkania wyborcze organizowane w miejscach niedostosowanych do potrzeb osób z różnymi niepełnosprawnościami
- Lokale wyborcze z barierami architektonicznymi lub bez odpowiednich udogodnień
Anna Duniewicz, koordynatorka Inicjatywy „Nasz Rzecznik”, trafnie podsumowuje obecną sytuację: „Dotychczas osoby z niepełnosprawnościami nie były postrzegane jako pełnoprawni wyborcy i wyborczynie. Kandydaci i kandydatki w wyborach kompletnie o nich zapominali”.
Silny sojusz na rzecz zmiany
Inicjatywa łączy siły wielu organizacji i instytucji zaangażowanych w działania na rzecz praw osób z niepełnosprawnościami. W koalicji znalazły się:
- Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich
- Inicjatywa „Nasz Rzecznik”
- Akcja Demokracja
- Fundacja Wielogłosu
- Fundacja Blind&Proud
- Fundacja Odpowiedzialna Polityka
- Fundacja Avalon
- Stowarzyszenie „Pro Civium”
- Inne organizacje partnerskie
Wspólnym celem tych podmiotów jest upominanie się o pełną dostępność procesu wyborczego i angażowanie obywateli w monitoring spotkań, materiałów oraz lokali wyborczych.
Jak włączyć się w akcję?
Do kampanii „Wybory dostępne dla wszystkich” może dołączyć każda osoba, która uznaje prawo do dostępnych wyborów za istotne. Jak podkreśla Anna Tomaszewska z Akcji Demokracji: „Nie ma demokratycznych wyborów bez osób z niepełnosprawnościami. Prawo do głosowania jest gwarantowane w Konstytucji, a prezydent ma reprezentować wszystkie Polki i Polaków”.
Udział w monitoringu jest prosty i nie wymaga specjalistycznej wiedzy. Oto jak możesz się zaangażować:
Monitoring spotkań wyborczych:
- Weź udział w spotkaniu wyborczym wybranego kandydata lub kandydatki w dowolnej miejscowości
- Wypełnij krótką ankietę oceny dostępności spotkania (dostępną online od 10 kwietnia)
- Prześlij swoją ocenę poprzez stronę internetową lub mailowo
Monitoring lokali wyborczych:
- Odwiedź wybrany lokal wyborczy w dniu wyborów
- Sprawdź jego dostępność dla osób z różnymi niepełnosprawnościami
- Wypełnij ankietę online lub papierową
Gdzie znaleźć materiały?
Od 10 kwietnia wszystkie niezbędne materiały będą dostępne na:
- Stronie DostepneWybory.pl
- W zakładce „dostepne-wybory” na portalu Rzecznika Praw Obywatelskich
Znajdziesz tam:
- Ankiety oceny dostępności spotkań wyborczych
- Ankiety dostępności lokali wyborczych
- Minimalne wytyczne dla spotkań wyborczych opracowane przez Radę Osób z Niepełnosprawnościami przy RPO
- Poradniki, instrukcje i raporty
Jak wypełnić ankiety?
Ankiety można wypełnić na kilka sposobów:
- Online – nawet na telefonie komórkowym, poprzez stronę: https://bip.brpo.gov.pl/wspolne_dzialania/content/spotkania-wyborcze-dostosowane-do-potrzeb-osob-z-niepelnosprawnosciami
- W formie papierowej – można wydrukować ankietę, wypełnić ręcznie i przesłać jej zdjęcie lub skan na adres: cps@brpo.gov.pl Ankieta do wydruku dostępna jest pod adresem: https://bip.brpo.gov.pl/sites/default/files/2025-04/Spotkania-wyborcze-dostosowane-do-potrzeb-osob-z-niepelnosprawnosciami-arkusz-oceny-do-wydruku.pdf
Wszystkie wypełnione ankiety trafią do Biura Rzecznika Praw Obywatelskich i zostaną uwzględnione w oficjalnym raporcie RPO.
Realny wpływ na kampanię
Akcja nie służy tylko gromadzeniu danych – ma wywrzeć realny wpływ na sposób prowadzenia kampanii. Organizacje zaangażowane w inicjatywę będą:
- Przyznawać punkty za dostępność
- Opisywać dobre praktyki
- Regularnie informować komitety wyborcze o koniecznych usprawnieniach
„Dzięki waszemu zaangażowaniu mamy szansę zwiększyć świadomość społeczną o prawach osób z niepełnosprawnościami” – podkreśla Dariusz Supeł, koordynator akcji z Biura RPO.
Zofia Lutkiewicz z Fundacji Odpowiedzialna Polityka dodaje: „Obywatelski monitoring dostępności wyborów pozwoli uwrażliwić kandydatów i kandydatki na potrzeby wszystkich grup wyborców, co z kolei ułatwi osobom z niepełnosprawnościami świadomy udział w wyborach.”
Zaproszenie dla komitetów wyborczych
Do akcji „Wybory dostępne dla wszystkich” zaproszone są również wszystkie komitety wyborcze. Eksperci przygotowali dla nich specjalne wskazówki i wytyczne, które są dostępne pod adresem: https://bip.brpo.gov.pl/sites/default/files/2025-04/Poradnik-Minimalne-wytyczne-dla-spotkan-wyborczych.pdf
Jak słusznie przypomina Anna Wróblewska z Fundacji Blind&Proud: „W wyborach liczy się każdy wyborca i każda wyborczyni, i każdy głos ma równą wartość.”
Dołącz do kampanii!
Jako EKON, organizacja działająca na rzecz osób z niepełnosprawnościami, gorąco zachęcamy wszystkich do włączenia się w tę ważną inicjatywę. Dostępne wybory to fundament prawdziwie inkluzywnej demokracji, w której każdy obywatel ma równe prawo do udziału w procesie wyborczym. Monitorując dostępność, przyczyniamy się do budowania lepszej, bardziej otwartej Polski.
