Za kilka dni, 28 czerwca 2025 roku, wejdzie w życie ustawa, która może realnie zmienić codzienne życie milionów Polaków. Ustawa o zapewnianiu spełniania wymagań dostępności niektórych produktów i usług przez podmioty gospodarcze to przełom, na który środowisko osób z niepełnosprawnościami czekało od lat.
Kogo dotyczy nowe prawo?
Skala zmian jest imponująca – przepisy obejmą ponad 321 tysięcy firm prywatnych. To oznacza, że praktycznie każdy większy przedsiębiorca będzie musiał dostosować swoje produkty i usługi do potrzeb osób z różnymi rodzajami niepełnosprawności.
Teresa Hernik z Federacji Przedsiębiorców Polskich trafnie zauważa: „Do tej pory to był trochę temat tabu, a nowe przepisy mogą wymóc konieczność zmiany świadomości”. W Stowarzyszeniu EKON od lat obserwujemy, jak brak dostępności ogranicza możliwości zawodowe i społeczne osób z niepełnosprawnościami. Teraz to się zmieni.
Co konkretnie się zmieni?
Ustawa wprowadza szereg praktycznych wymogów, które obejmą niemal każdy aspekt kontaktu klienta z firmą.
Rewolucja cyfrowa dla wszystkich
Strony internetowe i aplikacje mobilne będą musiały oferować możliwość obsługi głosowej, co szczególnie pomoże osobom niewidomym i słabowidzącym. Każda platforma będzie wymagała opcji powiększania czcionki i zwiększania kontrastu, aby tekst był czytelny dla osób z różnymi wadami wzroku. E-booki, czytniki elektroniczne, terminale płatnicze czy sprzęt komputerowy – wszystko to będzie musiało być zaprojektowane z myślą o uniwersalnej dostępności.
Dostępność w świecie fizycznym
Zmiany obejmą także produkty materialne. Instrukcje obsługi i ostrzeżenia będą musiały być dostępne w formatach zrozumiałych dla wszystkich użytkowników, włączając w to wersje brajlowskie czy audio. Etykiety produktów zostaną tak zaprojektowane, aby osoby niewidome mogły samodzielnie odczytać informacje o produkcie. Opakowania będą zawierać dane w różnych formatach – tekstowym, dźwiękowym i graficznym – aby każdy mógł dotrzeć do potrzebnych informacji.
Dlaczego to rewolucja?
Dla nas w Stowarzyszeniu EKON, które od ponad 20 lat tworzy miejsca pracy dla osób z niepełnosprawnościami, te zmiany oznaczają ogromny krok naprzód. Nasi pracownicy będą mogli wreszcie w pełni uczestniczyć w cyfrowym świecie – swobodnie korzystać z bankowości elektronicznej bez pomocy innych osób, robić zakupy online wybierając produkty zgodnie ze swoimi potrzebami, załatwiać sprawy urzędowe przez internet bez konieczności osobistych wizyt, czy korzystać z platform edukacyjnych na równi ze wszystkimi. To prawdziwa emancypacja cyfrowa, która da im niezależność w codziennym życiu.
Sankcje motywują do działania
Ustawa ma też zęby – za niedostosowanie się grożą kary do 10-krotności przeciętnego wynagrodzenia, ale nie więcej niż 10% obrotu firmy. To jasny sygnał, że państwo traktuje dostępność poważnie.
Szansa dla biznesu
Warto podkreślić, że dostępność to nie tylko obowiązek, ale też szansa biznesowa. Osoby z niepełnosprawnościami i ich rodziny to ogromna grupa konsumentów, często pomijana przez marketing i projektantów usług. Firmy, które zrozumieją to najszybciej, zyskają przewagę konkurencyjną.
Zostało już niewiele czasu do wejścia w życie przepisów. Zachęcamy przedsiębiorców do podjęcia konkretnych działań już teraz. Warto rozpocząć od przeprowadzenia audytu dostępności swoich usług i produktów, aby zidentyfikować obszary wymagające zmian. Kluczowe będą konsultacje z organizacjami osób z niepełnosprawnościami, które pomogą zrozumieć realne potrzeby użytkowników. Niezbędne okażą się też szkolenia dla pracowników, szczególnie tych mających bezpośredni kontakt z klientami, aby potrafili właściwie obsługiwać osoby ze szczególnymi potrzebami. Zmiany warto wprowadzać stopniowo, zaczynając od najważniejszych obszarów kontaktu z klientem.
Wspólny sukces
Ta ustawa to sukces całego środowiska osób z niepełnosprawnościami i organizacji, które od lat walczyły o równe prawa. To także początek nowego rozdziału, w którym dostępność stanie się standardem, a nie wyjątkiem.
28 czerwca to data, która może przejść do historii jako dzień, gdy Polska zrobiła ogromny krok w kierunku społeczeństwa dostępnego dla wszystkich.
Stowarzyszenie EKON od 2003 roku aktywizuje zawodowo osoby z niepełnosprawnościami. Jesteśmy gotowi dzielić się naszym doświadczeniem w tworzeniu dostępnych miejsc pracy i usług.
